Przyszłość należy do lakierów wodnych!

Jak powszechnie wiadomo lakiery wodne są niskoemisyjne i przyjazne dla środowiska. Ale czy są w stanie dorównać produktom rozpuszczalnikowym pod względem jakości powłoki i stosowania? Spojrzenie na nowoczesne, wodne systemy lakiernicze pokazuje: tak, mogą - a w niektórych obszarach są nawet lepsze. Reinhard Huber, z wykształcenia stolarz i technik ds. zastosowań u austriackiego producenta lakierów ADLER, przedstawia ogólny zarys.
2 maj 2023

Długa tradycja

Lakiery wodorozcieńczalne nie są nową technologią - pierwsze lakiery wodorozcieńczalne zostały opracowane ponad 70 lat temu. Jednak dopiero wraz z rosnącą świadomością szkodliwego wpływu emisji rozpuszczalników na środowisko, produkty na bazie wody przeżyły prawdziwy rozkwit. Odkąd dyrektywa Decopaint z 2004 r. ograniczyła emisję rozpuszczalników, większość producentów przemysłowych przestawiła się na systemy wodorozcieńczalne. Sytuacja wygląda jednak inaczej w branży stolarskiej i ciesielskiej - tutaj nadal dominują produkty na bazie rozpuszczalników. Podczas gdy firmy często polegają na najnowszych technologiach frezarek CNC i innych maszyn do obróbki drewna, lubią trzymać się wypróbowanych i sprawdzonych rozwiązań w obszarze wykończenia powierzchni. Dlaczego? Prawdopodobnie wynika to nie tylko z faktu, że niektórzy producenci mieli złe doświadczenia z lakierami wodorozcieńczalnymi wiele lat temu - i nie dostrzegli, jak ogromne zmiany zaszły w tych produktach od tego czasu.

Nowoczesne systemy

Lakiery na bazie wody są mniej wytrzymałe, mają wady związane z żółknięciem i intensywnością połysku, a ponadto są trudne w aplikacji - to tylko niektóre z powszechnych uprzedzeń. We wcześniejszych latach również nie do końca nieuzasadnionych: pierwsze generacje lakierów wodorozcieńczalnych faktycznie wykazywały braki odporności na działanie kremów i tłuszczów, przez co malowane powierzchnie miękły po częstym kontakcie - na przykład podłokietniki krzeseł, blaty stołów czy drzwi. W międzyczasie jednak problem ten już dawno stał się przeszłością: Dzięki dzisiejszym surowcom i odpowiedniemu doświadczeniu w opracowywaniu lakierów, odporność powierzchni pokrytych lakierami na bazie wody można dopasowywać tak,  jak w przypadku produktów na bazie rozpuszczalników - od lekko elastycznej, miękkiej w dotyku powierzchni, jak na przykład w przypadku Bluefin Pigmosoft firmy ADLER, po maksymalną odporność Bluefin Resist, który osiąga odporność 1B w zastosowaniu jednokomponentowym (1K). Skoro mowa o 1K: podczas gdy lakiery rozpuszczalnikowe są zawsze stosowane dwukomponentowo, większość lakierów wodnych oferuje obie opcje. I podczas gdy żywotność dwukomponentowych (2K) lakierów rozpuszczalnikowych jest często ograniczona do kilku godzin, nowo opracowany Aqua-Crosslinker znacznie ułatwia stosowanie 2-komponentowe wielu lakierów wodnych z oferty ADLER: niezawierający izocyjanianów środek sieciujący zapewnia okres przydatności do użycia wynoszący 3 dni, który w razie potrzeby można wydłużyć o kolejne 3 dni. Zaleta: nie jest już konieczne dokładne obliczanie ilości wymaganej do lakierowania i wielokrotne mieszanie lakieru, ale można przygotować ilość potrzebną na kilka dni za jednym razem - a pozostałości lakieru są również zredukowane.

Stosowanie? To proste!

Ogólnie rzecz biorąc, nowoczesne lakiery na bazie wody są znacznie łatwiejsze w stosowaniu, niż się wydaje. W przypadku wielu lakierów wodnych schnięcie jest nieco wolniejsze - co jest nie tylko wadą, ponieważ podczas gdy powierzchnie polakierowane kryjącym lakierem rozpuszczalnikowym muszą zostać ponownie pokryte w ciągu 24 godzin, lakiery wodne mają na to znacznie dłuższe okno czasowe. Jeśli liczy się czas, dobrym wyborem jest nowy uniwersalny lakier do mebli Bluefin Unistar firmy ADLER: można go szlifować już po jednej do dwóch godzin, a po wyschnięciu przez noc jest odporny na przywieranie polakierowanych elementów. Jedyną ważną rzeczą są odpowiednie warunki otoczenia. Klimatyzowane pomieszczenie do suszenia o regulowanej wilgotności, w którym powietrze jest w ruchu, jest idealne. Podczas lakierowania należy zwracać uwagę również na same cechy lakierów wodnych: ponieważ włókna drewna bardziej się podnoszą, powierzchnia musi być dokładnie wstępnie przygotowana, przeszlifowana i, jeśli to konieczne, pory wyszczotkowane. Szlifowanie międzyoperacyjne po pierwszym nałożeniu lakieru zapewnia następnie ścięcie stojących włókien. Oczywiście sama aplikacja lakieru wymaga sprzętu odpowiedniego do produktów na bazie wody - ale powszechne stosowane systemy natryskowe są wykonane ze stali nierdzewnej i nie stwarzają żadnych problemów pod tym względem. Oczywiste jest, że dysze natryskowe muszą być odpowiednie dla danego lakieru - dysze wstępnego natrysku do lakierów na bazie wody dają nawet nieco cieńszą warstwę lakieru niż standardowe dysze do lakierów na bazie rozpuszczalników. Inną szczególną cechą wodnych lakierów do mebli jest ich ograniczona kompatybilność z drewnem bogatym w składniki - jeśli składniki drewna zostaną rozpuszczone przez wodę, może to prowadzić do nieestetycznych przebarwień. Ale i w tej kwestii pojawiły się ulepszenia: nowy uniwersalny lakier Bluefin Unistar może być nakładany bezpośrednio na dębinę. W przypadku innych gatunków drewna, takich jak modrzew, nie można obecnie obejść się bez podkładu rozpuszczalnikowego.

Wszystkie możliwości projektowania

A co z powierzchnią? Zasadniczo różne kategorie lakierów różnią się przede wszystkim zastosowanym rozpuszczalnikiem - tutaj lotne rozpuszczalniki, tam woda - a poza tym są do siebie bardzo podobne. W związku z tym za pomocą obu grup produktów można uzyskać każdy typowy efekt powierzchni - od matowego po wysoki połysk lub różne efekty specjalne. Wiele lakierów bezbarwnych na bazie wody nadal nie ma nieograniczonego poziomu blasku co lakiery rozpuszczalnikowe- ale może to być również zaletą: Dzięki temu powierzchnia wygląda bardziej naturalnie, co jest zgodne z aktualnym trendem. Dotyczy to również podkreślenia rysunku drewna: ogólnie rzecz biorąc, lakiery na bazie rozpuszczalników silniej podkreślają drewno, podczas gdy lakiery na bazie wody w dużej mierze pozwalają na zachowanie naturalnego wyglądu. Jeśli jednak pożądane jest mocne podkreślenie porów i słojów drewna, efekt ten można również uzyskać za pomocą lakierów wodnych opracowanych specjalnie do tego celu, takich jak Bluefin Unistar firmy ADLER. W tym celu można również użyć innej sztuczki: Dodany do lakieru składnik chroniący przed działaniem promieni światła Aquafix UV 100 nie tylko zwiększa jego odporność na promieniowanie UV i zapobiega żółknięciu drewna, ale także jeszcze bardziej podkreśla jego rysunek.

Środowisko dziękuje

Nowoczesne produkty na bazie wody nie mają już zatem żadnych istotnych wad w porównaniu z produktami na bazie rozpuszczalników. Ale jakie są ich zalety? Przede wszystkim oczywiście ich przyjazność dla środowiska: podczas gdy lakiery rozpuszczalnikowe mają zawartość LZO znacznie powyżej 50%, lakiery wodorozcieńczalne zawierają zwykle znacznie poniżej 8% LZO. Bluefin Unistar firmy ADLER, pierwszy lakier do mebli, który otrzymał austriackie oznakowanie ekologiczne i certyfikat "Cradle to Cradle", ma nawet zawartość LZO poniżej 3%! Zmniejsza to nie tylko bilans rozpuszczalników, ale znajduje również odzwierciedlenie w warunkach stosowania: brak nieprzyjemnego zapachu rozpuszczalnika, ryzyko pożaru i wybuchu jest drastycznie zmniejszone, podobnie jak ryzyko dla zdrowia podczas stosowania lakieru. Ponadto produkty na bazie wody są znacznie mniej skomplikowane, jeśli chodzi o czyszczenie i rozcieńczanie - obie te czynności można łatwo wykonać za pomocą wody - lub utylizację filtrów i materiałów czyszczących, a długa żywotność oznacza, że powstaje znacznie mniej resztek lakieru. Do produkcji lakierów na bazie wody zużywa się znacznie mniej ropy naftowej niż w przypadku produktów na bazie rozpuszczalników. Wreszcie, lakiery na bazie wody oferują wyjątkową okazję do optymalnego zaprezentowania się swoim klientom: wysokiej jakości meble wykonane z drewna oznaczają zrównoważony rozwój, przyjemny klimat w pomieszczeniach bez zanieczyszczeń - więc co może być bardziej oczywistego niż poleganie również na produktach przyjaznych dla środowiska w wykończeniu powierzchni? Ale lakiery na bazie wody mają jeszcze jedną, często pomijaną zaletę: są tańsze! Na pierwszy rzut oka może się to wydawać nielogiczne, ponieważ cena za litr jest zwykle nieco wyższa w przypadku lakierów wodnych. Jednak lakiery wodorozcieńczalne rekompensują to mniejszą ilością nakładanego lakieru i mniejszą ilością utwardzacza lub środka sieciującego. Jeśli lakier na bazie wody jest stosowany 1-komponentowo - co jest absolutnie wystarczające dla wielu zastosowań - koszty można jeszcze bardziej obniżyć. Można zaoszczędzić ponad 15% kosztów związanych z nakładaniem lakieru - nie licząc nawet dodatkowych kosztów rozpuszczalników i środków czyszczących!

Przyszłość należy do lakierów wodnych

Podsumowując, zalety lakierów wodorozcieńczalnych już teraz przeważają nad wadami - nie tylko dla zakładów przemysłowych, ale także dla mniejszych przedsiębiorstw komercyjnych. Nie zmieni się to w przyszłości, wręcz przeciwnie. Wystarczy porównać dzisiejsze ceny paliw z tymi sprzed 20 lat, aby wiedzieć, że koszty wszystkich produktów ropopochodnych będą nadal rosły. Ponadto można założyć, że wymagania prawne we wszystkich obszarach środowiskowych będą coraz bardziej rygorystyczne - ci, którzy już teraz pracują z lakierami na bazie wody, nie muszą się zbytnio martwić o to, co ustawodawcy wymyślą w przyszłości. Zapotrzebowanie klientów na produkty ekologiczne również będzie rosło - a te firmy, które dostosują się do tego na czas, będą jednymi z wygranych tego rozwoju!

ADLER – w naszych żyłach płynie farba

Firma ADLER, zatrudniająca około 720 pracowników, jest czołowym austriackim producentem lakierów, farb i środków ochrony drewna. Firma rodzinna, założona w 1934 r. przez Johanna Berghofera, jest obecnie prowadzona przez trzecie pokolenie, Andreę Berghofer. Każdego roku 21 000 ton lakieru opuszcza fabrykę w Schwaz i trafia do klientów w ponad 30 krajach na świecie. ADLER posiada oddziały w Niemczech, Włoszech, Polsce, Holandii, Szwajcarii, Czechach i na Słowacji; jedynym miejscem produkcji jest fabryka lakierów ADLER w Schwaz / Tyrol (A). Jako jedna z pierwszych firm swojej branży ADLER jest od 2018 r. w 100% neutralny dla klimatu. Dzięki wielu działaniom ADLER zredukował swój ślad ekologiczny do minimum. Firma kompensuje nieuniknione emisje resztkowe uznanymi certyfikatami ochrony klimatu i w ten sposób przyczynia się do finansowania nowych projektów ochrony klimatu.

© by adler-lacke.com