Porady i metody

Bejcowanie jest poniekąd królewską dyscypliną uszlachetniania powierzchni drewna. Żadna inna metoda powlekania nie oferuje tak różnych możliwości ukształtowania charakteru drewna. Jakie właściwie są rodzaje bejc? Jakie są ich specyficzne właściwości, a przede wszystkim: jak można je niezawodnie i bezpiecznie stosować? Eksperci firmy ADLER Jutta Libowitzky i Mario Menghin wyjaśniają.

Lakiery, oleje i woski mogą chronić drewno, podkreślać jego obraz i barwić je - jednak tylko bejce mogą naprawdę zmienić jego charakter. Powód tego jest prosty: lakiery leżą na powierzchni drewna i tworzą na niej błonę. Natomiast bejce ze swoimi barwnikami i pigmentami wnikają głębiej w drewno i w ten sposób zmieniają jego wygląd. Bejce nie tworzą filmu ochronnego na powierzchni - dlatego zawsze muszą zostać przykryte lakierem.

Kroki

Wiele możliwości...

Działanie bejcy zależy od rodzaju drewna. Optyczny charakter drzew iglastych definiują twarde pierścienie roczne, które można podkreślić jeszcze przy użyciu bejcy pozytywowej. Bejce te zawierają szczególne barwniki, które reagują ze składnikami drewna. Ponieważ twarde pierścienie roczne zawierają więcej składników drewna, reakcja przebiega tam silniej - kolor pierścieni rocznych jest podkreślony. Ta reakcja chemiczna potrzebuje trochę czasu, dlatego należy zwracać uwagę na nakładaną ilość i zrezygnować z suszenia wymuszonego. W zależności od stosowanej bejcy efekt pozytywowy jest różny: od eleganckiego w przypadku bejcy ADLER Arova Ultra, przez wyraźnie antyczny w przypadku Arova Alpin aż po rustykalny uzyskiwany z Arova Alpin Trend, który przypomina stare, spalone słońcem drewno. Natomiast bejce negatywowe zawierają niereaktywne składniki barwne, które w miękkim drewnie mogą się lepiej osadzić między pierścieniami rocznymi i w ten sposób wzmocnić kolor.
... na drewnie iglastym i liściastym

Podobny efekt uzyskuje się na drewnie drzew liściastych, które w zależności od gatunku mają duże lub małe pory. Bejce podkreślające pory wnikają w nie głęboko i dzięki temu je podkreślają. Taki wyjątkowo mocny efekt możemy zauważyć w nowej bejcy Arova Flex firmy ADLER, której drobno zmielone, zmikronizowane pigmenty mogą szczególnie dobrze wniknąć w pory. Rustykalny obraz bejcy na drewnie liściastym o dużych porach zapewnia Arova Rustica. Bejce wyrównujące, takie jak Arova Style firmy ADLER lub półprzeźroczysta barwna bejca Arova Colora to systemy bejc, które mocniej osadzają się na powierzchni drewna - w ten sposób można wyrównać różnice w drewnie, na przykład w przypadku bardzo nierównego wyglądu lub fornirów o różnym usłojeniu.
Dobry wybór

Jak wybrać odpowiednią bejcę spośród tak wielu dostępnych opcji? Oprócz efektu do uzyskania - rustykalnego lub eleganckiego, stonowanego lub wyrazistego - istotne jest również uwzględnienie powierzchni drewna, jego usłojenia, rysunku porów i naturalnej barwy. Wzorniki bejc z oryginalnymi próbkami mogą okazać się pomocne – dla tych, którzy wolą unikać ryzyka, zaleca się wykonanie próbki na stosowanym drewnie przed bejcowaniem. Warto pamiętać, że nie wystarczy nałożyć samej bejcy, konieczne jest również zastosowanie lakieru nawierzchniowego, który zapewni potrzebną ochronę powierzchni - w końcu stopień podkreślenia rysunku drewna i stopień połysku lakieru mają również istotny wpływ na ostateczny wygląd. Nie ma znaczenia, na jaki typ bejcy ostatecznie padnie wybór - w każdym przypadku powinno się pracować tylko z produktami dobrej jakości. Najwyższej jakości bejce, jak te w asortymencie firmy ADLER, są bezpieczne i niezawodne w stosowaniu a ponadto wykazują wysoką stabilność koloru i odporność na światło, co pozwala na trwałe zachować kolor bejcy. Natomiast w przypadku produktów niższej jakości może się zdarzyć, że kolor z biegiem czasu znacznie się zmieni wskutek działania światła.
Dokładne przygotowanie

Bejce często postrzegane są jako wyjątkowo trudne w użyciu i podatne na błędy. Rzeczywiście podczas bejcowania wymagany jest wyjątkowo staranny sposób pracy - ale jeśli przestrzega się kilku wskazówek, nie ma powodu do zmartwień. Jeśli pracujemy po raz pierwszy z określoną bejcą, należy najpierw zajrzeć do karty technicznej. Oprócz nakładanej ilości i metody aplikacji - chociaż bejce najczęściej są natryskiwane, niektóre nadają się do nakładania pędzlem lub do zanurzania - opisane jest też prawidłowe przygotowanie podłoża. Podstawą pięknego obrazu bejcy jest czysty szlif drewna ostrym papierem ściernym: im mocniejsze szlifowanie lub szczotkowanie drewna, tym silniejszy efekt bejcowania. Następnie należy starannie usunąć pył ze szlifowania i jeszcze raz sprawdzić powierzchnię - lepiej nie stosować drewna z przebiciami kleju, wtrąceniami żywicy lub pęknięciami. Ponadto w przypadku bejc wodnych zaleca się wodowanie drewna w ciepłej wodzie - dzięki temu otwierają się pory i bejca jest bardziej równomiernie wchłaniana.
Staranne nanoszenie

Również podczas nanoszenia bejcy należy zachować ostrożność, na przykład odnośnie przewidzianej ilości nakładanej. Jeśli nałożymy zbyt mało materiału, może dojść - głównie w przypadku bejc wyrównujących - do nieestetycznego tworzenia się chmurek, ale nałożenie zbyt dużej ilości również wpływa na obraz bejcy. Zaleca się pracę z małymi rozmiarami dysz i małym ciśnieniem oraz dokładne wyczyszczenie i wysuszenie pistoletu do natrysku przed bejcowaniem. Najlepiej nanosić bejcę metodą mokre na mokre w dwóch warstwach i pracować wykonując pistoletem przejścia, które mocno na siebie nachodzą. Po naniesieniu powierzchnia powinna równomiernie lśnić w świetle, ale płyn nie powinien stać na drewnie. Szczególną uwagę należy zwrócić na pierwsze i ostatnie przejście oraz na krawędzie - często zdarza się, że tu nakładane są różne ilości materiału. Następnie bejca musi dokładnie wyschnąć, zanim nałożony zostanie lakier nawierzchniowy, w przeciwnym razie może dojść do powstania przebarwień, głównie w przypadku bejc wodnych. Ponadto: jeśli jasne drewno bejcowane jest na biało, zaleca się, aby również lakier nawierzchniowy lekko zabarwić na biało - np. stosując koncentrat barwników Solva-Tint firmy ADLER, aby zapewnić równomierny i nieżółknący wygląd.
Szkolenie praktyczne

Dla osób z małym doświadczeniem w stosowaniu bejcy dobrym wprowadzeniem może być odpowiednie szkolenie. W akademii ADLER oferowane są regularne szkolenia z bejcowania, podczas których obok niewielkiej ilości teorii na pierwszym planie jest praktyka - i to zaczynając od wyboru odpowiedniego systemu bejc przez obróbkę wstępną podłoża aż po aplikację bejcy i lakieru nawierzchniowego. Dzięki temu nic już nie stoi na drodze do idealnego efektu końcowego „w wyższej szkole bejcowania” - a klienci stolarzy mogą cieszyć się z niezwykłych powierzchni, które pokazują drewno w jego całej charakterystycznej naturalności.